JIJIS | ONY

(...) To ostatnie chwile przed białostocką premierą. Białostockie pokazy spektaklu są zwieńczeniem projektu „Deus Ex Machina”, realizowanego przez BTL we współpracy z trzema litewskimi teatrami: Wileńskim Teatrem Kameralnym, Kowieńskim Teatrem Lalek oraz Teatrem Lalek w Kłajpedzie. - Dwujęzyczne przedstawienie, zrealizowane na podstawie tekstu Marty Guśniowskiej, zostało bardzo entuzjastycznie przyjęte przez publiczność w Wilnie, Kownie i Kłajpedzie.

Także działania dodatkowe, takie jak wystawa fotografii 3D, działania edukacyjne czy spotkania z twórcami cieszyły się sporym zainteresowaniem – stwierdza Jacek Malinowski, dyrektor Białostockiego Teatru Lalek.

- W sumie we wszystkich działaniach w ramach projektu „Deus Ex Machina” udział wzięło około 3.000 osób – podsumowuje Karolina Kumpiałowska, koordynatorka projektu. - Uczestnicy warsztatów mogli m.in. stworzyć własną lalkę przy użyciu elementów wydrukowanych w technologii 3D lub zagrać w jedną ze specjalnie przygotowanych wielkoformatowych gier. Aby móc kontynuować podróż po mapie wyobraźni we własnym domu, każdy z uczestników warsztatów otrzymał też upominek w postaci gry „Podróż Onego” – dodaje. (...)

Ony. Kim jest? Poznajemy go jako ośmiolatka, towarzyszymy mu przez całe życie, a rozstajemy się u jego schyłku. Spektakl, w którym odnajdą się i dorośli, i dzieci będzie miał przedpremierowy pokaz w sobotę (25.11) w Białostockim Teatrze Lalek.

Od środy (22.11) można odbierać darmowe wejściówki na przedstawienie. Co ciekawe - to spektakl, który realizowany był w dwóch odsłonach - polskiej i litewskiej.

Bo też i jest efektem współpracy polsko-litewskiej, w ramach międzynarodowego projektu Deus Ex Machina. Białostocki Teatr Lalek współpracował z litewskimi twórcami już od dawna, na różnych poziomach. Tym razem, wraz z Wileńskim Teatrem Kameralnym, pokusił się o realizację wspólnego spektaklu.

Przygotowania trwały równolegle w Białymstoku i Wilnie. Białostoccy aktorzy przemieszczali się między dwoma miastami, biorąc udział w próbach. Premierowy pokaz przedstawienia "Ony" w reżyserii Agne Sunklodaite i Jacka Malinowskiego (dyrektora BTL) w Wilnie już się odbył (11 listopada), podobnie jak w Kownie i Kłajpedzie. A teraz przyszedł czas na odsłonę białostocką. W sobotę zobaczymy bezpłatny pokaz przedpremierowy, zagrany zostanie też w niedzielę. Do repertuaru spektakl wejdzie w styczniu.

Całe życie

"Ony" to kolejny tekst znakomitej autorki sztuk od wielu lat związanej z Białostockim Teatrem Lalek (ale również i innymi polskimi teatrami) - Marty Guśniowskiej. To jednak inna opowieść niż dotychczas. Guśniowska przyzwyczaiła widzów do ciepłych i zabawnych baśni naszpikowanych przewrotnym humorem, ale też charakteryzujących się prostym przekazem. Tym razem ma być trochę poważniej, liryczniej, filozoficzniej, choć humoru też nie zabraknie. Przed oczami widzów przewinie się całe życie Onego - od wieku szczenięcego po wiek mocno dojrzały. A w życiu nie braknie wszak gorzkich momentów. Będzie więc sporo przygód, zabaw słowem i filozoficznej refleksji.

Twórcy zapowiadają inscenizację pełną niespodziewanych zwrotów, w której pojawią się oryginalne projekcje (Mantas Bardauskas), zabrzmi klimatyczna muzyka (Antanasa Jasenki), a oko przykuje ciekawa scenografia (Giedre Brazyte; dodajmy, że ta ostatnia dwójka - Jasenka i Brazyte - to artyści zadomowieni w BTL).

Spektakl jest interaktywny i dwujęzyczny.

- Został jednak tak skonstruowany, że w warstwie językowej i wizualno-muzycznej będzie czytelny zarówno dla polskiej, jak i litewskiej publiczności - mówi Jacek Malinowski, dyrektor BTL i współreżyser.

Giedre Brazyte, scenografka, absolwentka i wykładowca na Wydziale Scenografii ASP w Wilnie, od kilku lat współpracująca z białostockim teatrem, mówi: - Tekst Marty Guśniowskiej jest bardzo plastyczny. Dlatego nie chciałam, aby scenografia była jego wierną ilustracją. Jednocześnie to dramat naszpikowany neologizmami, przez co wymagał wyczucia wielu niuansów językowych.

W spektaklu występują: Łucja Grzeszczyk, Ryszard Doliński, Michał Jarmoszuk oraz aktorzy Wileńskiego Teatru Kameralnego: Zaneta Gudaitiene, Tadas Gudaitis, Paulius Valaskevicius.

Puzzle, wystawa i gra

Międzynarodowy projekt to jednak nie tylko spektakl, ale też spotkania z twórcami i cykl zajęć edukacyjnych (na warsztatach plastycznych uczestnicy będą mogli stworzyć m.in. własną lalkę przy użyciu elementów wydrukowanych w technologii 3D, podczas gier i zabaw zaś ułożą wielkoformatowe puzzle oraz zagrają w grę planszową). To również wystawa zdjęć teatralnych w 3D ze spektakli BTL na podstawie tekstów Marty Guśniowskiej z lat 2009-2016 (widzowie do jej oglądania otrzymają trójwymiarowe okulary). W ramach projektu przygotowano też grę planszową "Podróż Onego", która zostanie przekazana do różnych placówek opiekuńczo-wychowawczych, można też wygrać ją w konkursach BTL.

Jak mówi Karolina Kumpiałowska - "Deux Ex Machina" to projekt skierowany zarówno do dzieci, młodzieży, jak i dorosłych. - Jego celem jest popularyzacja wiedzy na temat polskiej sztuki teatralnej i teatru lalek na Litwie oraz promocja polsko-litewskiej współpracy, ale przede wszystkim - wspólna zabawa w rodzinnym gronie.

Projekt jest niekomercyjny. Na jego realizację pozyskano środki z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wejściówki

Bezpłatne wejściówki na pokaz przedpremierowy w Białymstoku, który odbędzie się 25 listopada o godz. 18, można rezerwować telefonicznie i odbierać w kasie teatru (odbiór w dniach 22-24 listopada). Jedna osoba jest uprawniona do rezerwacji i odbioru maksymalnie dwóch wejściówek.

Spektakl można oglądać również 26 listopada o godz. 17.

Ony. Kim jest? Poznajemy go jako ośmiolatka, towarzyszymy mu przez całe życie, a rozstajemy się u jego schyłku. Spektakl, w którym odnajdą się i dorośli, i dzieci będzie miał przedpremierowy pokaz w sobotę (25.11) w Białostockim Teatrze Lalek.

Od środy (22.11) można odbierać darmowe wejściówki na przedstawienie. Co ciekawe - to spektakl, który realizowany był w dwóch odsłonach - polskiej i litewskiej.

Bo też i jest efektem współpracy polsko-litewskiej, w ramach międzynarodowego projektu Deus Ex Machina. Białostocki Teatr Lalek współpracował z litewskimi twórcami już od dawna, na różnych poziomach. Tym razem, wraz z Wileńskim Teatrem Kameralnym, pokusił się o realizację wspólnego spektaklu.

Przygotowania trwały równolegle w Białymstoku i Wilnie. Białostoccy aktorzy przemieszczali się między dwoma miastami, biorąc udział w próbach. Premierowy pokaz przedstawienia "Ony" w reżyserii Agne Sunklodaite i Jacka Malinowskiego (dyrektora BTL) w Wilnie już się odbył (11 listopada), podobnie jak w Kownie i Kłajpedzie. A teraz przyszedł czas na odsłonę białostocką. W sobotę zobaczymy bezpłatny pokaz przedpremierowy, zagrany zostanie też w niedzielę. Do repertuaru spektakl wejdzie w styczniu.

Całe życie

"Ony" to kolejny tekst znakomitej autorki sztuk od wielu lat związanej z Białostockim Teatrem Lalek (ale również i innymi polskimi teatrami) - Marty Guśniowskiej. To jednak inna opowieść niż dotychczas. Guśniowska przyzwyczaiła widzów do ciepłych i zabawnych baśni naszpikowanych przewrotnym humorem, ale też charakteryzujących się prostym przekazem. Tym razem ma być trochę poważniej, liryczniej, filozoficzniej, choć humoru też nie zabraknie. Przed oczami widzów przewinie się całe życie Onego - od wieku szczenięcego po wiek mocno dojrzały. A w życiu nie braknie wszak gorzkich momentów. Będzie więc sporo przygód, zabaw słowem i filozoficznej refleksji.

Twórcy zapowiadają inscenizację pełną niespodziewanych zwrotów, w której pojawią się oryginalne projekcje (Mantas Bardauskas), zabrzmi klimatyczna muzyka (Antanasa Jasenki), a oko przykuje ciekawa scenografia (Giedre Brazyte; dodajmy, że ta ostatnia dwójka - Jasenka i Brazyte - to artyści zadomowieni w BTL).

Spektakl jest interaktywny i dwujęzyczny.

- Został jednak tak skonstruowany, że w warstwie językowej i wizualno-muzycznej będzie czytelny zarówno dla polskiej, jak i litewskiej publiczności - mówi Jacek Malinowski, dyrektor BTL i współreżyser.

Giedre Brazyte, scenografka, absolwentka i wykładowca na Wydziale Scenografii ASP w Wilnie, od kilku lat współpracująca z białostockim teatrem, mówi: - Tekst Marty Guśniowskiej jest bardzo plastyczny. Dlatego nie chciałam, aby scenografia była jego wierną ilustracją. Jednocześnie to dramat naszpikowany neologizmami, przez co wymagał wyczucia wielu niuansów językowych.

W spektaklu występują: Łucja Grzeszczyk, Ryszard Doliński, Michał Jarmoszuk oraz aktorzy Wileńskiego Teatru Kameralnego: Zaneta Gudaitiene, Tadas Gudaitis, Paulius Valaskevicius.

Puzzle, wystawa i gra

Międzynarodowy projekt to jednak nie tylko spektakl, ale też spotkania z twórcami i cykl zajęć edukacyjnych (na warsztatach plastycznych uczestnicy będą mogli stworzyć m.in. własną lalkę przy użyciu elementów wydrukowanych w technologii 3D, podczas gier i zabaw zaś ułożą wielkoformatowe puzzle oraz zagrają w grę planszową). To również wystawa zdjęć teatralnych w 3D ze spektakli BTL na podstawie tekstów Marty Guśniowskiej z lat 2009-2016 (widzowie do jej oglądania otrzymają trójwymiarowe okulary). W ramach projektu przygotowano też grę planszową "Podróż Onego", która zostanie przekazana do różnych placówek opiekuńczo-wychowawczych, można też wygrać ją w konkursach BTL.

Jak mówi Karolina Kumpiałowska - "Deux Ex Machina" to projekt skierowany zarówno do dzieci, młodzieży, jak i dorosłych. - Jego celem jest popularyzacja wiedzy na temat polskiej sztuki teatralnej i teatru lalek na Litwie oraz promocja polsko-litewskiej współpracy, ale przede wszystkim - wspólna zabawa w rodzinnym gronie.

Projekt jest niekomercyjny. Na jego realizację pozyskano środki z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wejściówki

Bezpłatne wejściówki na pokaz przedpremierowy w Białymstoku, który odbędzie się 25 listopada o godz. 18, można rezerwować telefonicznie i odbierać w kasie teatru (odbiór w dniach 22-24 listopada). Jedna osoba jest uprawniona do rezerwacji i odbioru maksymalnie dwóch wejściówek.

Spektakl można oglądać również 26 listopada o godz. 17.

To nie jest typowy spektakl. "Ony" to efekt polsko-litewskiej współpracy. W przedstawieniu zagrali aktorzy Białostockiego Teatru Lalek i Wileńskiego Teatru Kameralnego.

Powstało przedstawienie dwujęzyczne, w którym część historii poznajemy w języku polskim, a część w litewskim (przygotowano tłumaczenie). Za reżyserię odpowiada też polsko-litewska dwójka Agne Sunklodaite i Jacek Malinowski. A historia? Oparta jest na tekście Marty Guśniowskiej - poetyckim, lirycznym, nie pozbawionym humoru. Bohaterem jest tytułowy Ony, którego poznajemy jako ośmiolatka, a rozstajemy się z nim u schyłku jego życia.
Spektakl miał swoją premierę na Litwie - w Wilnie, był także prezentowany w Kownie i Kłajpedzie. Przed kilkoma dniami odbyła się polska premiera w BTL-u. Przedstawienie powstało w ramach projektu "Deus Ex Machina".

W poszukiwaniu szczęścia

Ony to chłopiec, który pochodzi z rozbitej rodziny. Wychowują go krewni. Rozkrzyczana ciotka i wujek pracujący nad eliksirem, który zmienia postrzeganie świata. A w rzeczywistości? To schowany za plątaniną rurek alkoholik pędzący bimber. Jego wychodzenie do pracy, to zejście do piwnicy, gdzie spotyka się ze swoimi kolegami. W tej części opowieści pojawia się też dyrektorka szkoły (przedstawiona jako zestawienie linijki i okularów), która zabiera Onyego od krewnych. Wtedy chłopiec postanawia odnaleźć swojego ojca - jako pirat wypłynął w świat z papugą na ramieniu. Ony poznaje Księżniczkę - spotkana na dachu wieżowca dziewczyna jest równie samotna jak on - i po wielu perypetiach trafia z nią do domu dziecka. Nie jest to zwykła placówka, ale zbudowana ze słodyczy i nadaje się do zjedzenia.

Z domu dziecka uciekają, a na swoje drodze spotykają przeróżne postaci - Spokojną Starość, kapitana, "bezludnego" na wyspie czy diabła morskiego. Wreszcie Ony dociera do taty - na dno, czyli tam, gdzie trafiają byli marynarze i piraci, artyści i wszyscy ludzie, którym już nic do zrobienia nie zostało. Prosi ojca, by z nim wrócił, ale ten odmawia, przepraszając matkę. Ony wraca z księżniczką do domu i próbuje budować swoje życie. Na świat przychodzi ich dziecko. Ony jest już coraz starszym człowiekiem, w końcu umiera.

Powstał wielowymiarowy, utrzymany w baśniowej konwencji spektakl o egzystencjalnej wymowie, który skłania do refleksji o dorastaniu, przemijaniu i kruchości życia. Historia Onego pokazuje, że spełnienie marzenia o odnalezieniu ojca wcale nie musi prowadzić do szczęścia. Szczęściem jest spotkanie na swojej drodze pokrewnej duszy, z którą przeżyjemy wspólne chwile.

Polsko-litewska kooperacja

W spektaklu występują: Ryszard Doliński, Michał Jarmoszuk, Łucja Grzeszczyk (BTL) oraz Žaneta Gudaitiene, Tadas Gudaitis, Paulius Valaskevičius (Wileński Teatr Kameralny). Aktorzy dwoją się i troją - dosłownie i w przenośni. Bez problemu wcielają się w kilka ról. Nie zawodzi Michał Jarmoszuk, który przekonująco odtwarza zarówno zataczającego się wujka, jak i kapitana (jego własne włosy służą mu za brodę!). Znakomicie wypada też Łucja Grzeszczyk - i jako ciotka, i jako dyrektorka szkoły. Historię spina postać Onego, w którego wcielają się Ryszard Doliński i Tadas Gudaitis. Litewscy aktorzy, jak sami przyznają, przekraczają granice na scenie. Jako artyści dramatyczni nie mieli do tej pory na scenie styczności z teatrem lalek. Oryginalna jest formuła przedstawienia - po części "polskiej", jest czas na "litewską". To na pewno duże wyzwanie dla aktorów, ale historia - mimo śledzenia tłumaczenia litewskiego tekstu nad sceną - jest jednak spójna.

Warstwa wizualna to zasługa dobrzej znanej w Białymstoku litewskiej scenografki Giedre Brazyte i twórcy oryginalnych projekcji Mantasa Bardauskasa. Walizka, fotel, zegar - pozornie zwyczajne elementy tutaj prowadzą widzów przez pełną zaskakujących zwrotów akcji opowieść. Także dla Antanasa Jasenki - kompozytora muzyki - była to kolejna okazja do pracy w białostockim teatrze.

Jednym z najmocniejszych atutów tego projektu jest tekst Marty Guśniowskiej. Autorka potrafi opowiedzieć niewesołą przecież historię w baśniowy sposób. Lubi też bawić się językiem, wprowadzać oryginalne postaci - jak pająka, który szuka swojej nogi w domu dziecka czy diabła morskiego.

Realizatorzy projektu mają w planach stworzenie polskiej wersji spektaklu "Ony".

Spektakl bierze udział w 24. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej

Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej ma na celu nagradzanie najciekawszych poszukiwań repertuarowych w polskim teatrze, wspomaganie rodzimej dramaturgii w jej scenicznych realizacjach oraz popularyzację polskiego dramatu współczesnego. Konkurs organizowany jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.

W I etapie Konkursu spektakle ocenia Komisja Artystyczna w składzie: Jacek Sieradzki (przewodniczący), Michał Centkowski, Adam Karol Drozdowski, Andrzej Lis, Kamila Łapicka, Jakub Papuczys, Joanna Puzyna - Chojka.