Orędzie Niny Malíkovej
Pandemia, konflikty wojenne i nasilające się problemy gospodarcze ostatnich lat utrudniają życie nam wszystkim. Cały ten niepokój rodzi napięcie, strach i obawę o przyszłość. Niepokój osiadł w naszych umysłach. Widać go na naszych twarzach.
Oczywiście nie potrafię sobie wyobrazić, jak to było kiedyś. Jeśli jednak przyjrzymy się nieco bliżej historii, zobaczymy, że podobne sytuacje – choć w innej formie i w innym porządku świata – zdarzały się już wcześniej. A mimo to, ludzie wierzyli w miłość, mieli dzieci i nadal starali się nie tylko przeżyć, ale i rozwijać się.
Nawet w najciemniejszych czasach istniały światy, które pomagały ludziom przetrwać, a wiemy z wielu źródeł historycznych, że teatr lalek i jego odwieczna magiczna moc były ich częścią. Siła ta tkwi w samych podstawach teatru lalek. Lalkarstwo jako stylizowana forma teatralna z własną metaforą przedstawia ludzką aktywność, ale też szuka – czasem z humorem, czasem z całą powagą – rozwiązań.
Próbując przedstawić nasze życie, teatr lalek często protestował przeciwko niezmiennej sile losu. Starał się odzwierciedlać i opisywać najtrudniejsze sytuacje życiowe, osobiste i społeczne, używając zarówno karykatury jak i gloryfikacji. Możliwości teatru lalek w ostatnim czasie rozszerzyły się, a jako sztuka jest obecnie uznawany na całym świecie za integralną część kultury teatralnej XX i XXI wieku.
W teatrze lalkowym chodzi zarówno o tradycyjną ekspresję, jak i o wykorzystanie nowych technologii i ich możliwości multimedialnych. Chodzi też o wykorzystanie jego zdolności do rozrywki i wzruszenia. Jakąkolwiek pełni rolę, zawsze odważnie broni swojej dumnie zdobytej pozycji.
Świat będzie lepszym miejscem niż nam się w tej chwili wydaje. Wszyscy w to wierzymy. Chcemy w to wierzyć. Nie pozbawiajmy się więc radości życia z powodu naszych lęków. Uwierzmy, że Pulcinella, Punch, Guignol, Kašpárek, Karagöz, Vidushaka, Mobarak i inni nasi bohaterowie w tej niekończącej się serii postaci przedstawiających ludzką komedię są tymi, którym wciąż możemy ufać i tak jak wiele pokoleń przed nami wierzyć w ich zwycięską walkę ze śmiercią.
Nie grzęźnijmy w troskach, a raczej wykorzystajmy teatr lalkowy w jego różnych formach, aby na nowo przywołać radość i przyjemność tworzenia oraz grania.
listopad 2022
Message from Nina Malíková
The pandemic, the war conflicts and the escalating economic problems of the last few years have made life difficult for all of us, as all this unrest creates tension, fear and anxiety about the future. Worry has settled in our minds and on our faces.
Of course, I cannot imagine what it was like in previous centuries. But if we look a little closer at history, we see that similar situations – albeit in a different form and world order – have existed before. Despite all this, people believed in love, had children and still tried not only to survive, but to thrive.
Even in the darkest times, there was always something to help them, and we know from a number of historical sources that the puppet theatre and its age-old magical power was part of this. This power is in the very foundations of the puppet theatre. As a stylized theatrical form with its own metaphor, puppetry represents human activity but also searches – sometimes with humour, sometimes in all seriousness – for solutions.
In attempting to represent our lives, puppet theatre has often been there protesting against the immutable force of fate. As art, it reflects the most difficult life situations, whether personal or societal, through caricature or glorification. The possibilities of the puppet theatre have recently expanded, and its art is now recognised worldwide as an integral part of 20th and 21st century theatre culture.
Puppet theatre is as much about traditional expression as it is about the use of new technologies, exploiting their multimedia possibilities or their capacity to entertain and move us. However, it courageously defends its proudly acquired position.
The world will be a better place than it seems to us at the moment. We all believe that, and we all want to believe that. So let us not deprive ourselves of the joy of life because of our fears. Let us believe that Pulcinella, Punch, Guignol, Kašpárek, Karagöz, Vidushaka, Mobarak and our other heroes in this endless line of puppet characters portraying the human comedy are the ones we can still trust and, like so many generations before us, believe in their victorious struggle against death.
Let's not get bogged down in our worries but rather use the puppet theatre in its various forms to once again summon the joy and pleasure of creating and performing.
November 2022
Nina Malíkova
Nina Malíková
Absolwentka Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Karola (Univerzita Karlova) w Pradze, specjalizująca się w historii i teorii teatru. Po studiach Nina Malíková pracowała jako asystentka dyrektora artystycznego i asystentka literacka w teatrach Hradca Králové i Pragi, gdzie poznała ważne osobistości czeskiego życia teatralnego: w Hradcu Králové współpracowała z reżyserem Miroslavem Vildmanem, który ukształtował działalność artystyczną Teatru DRAK (Divadlo DRAK) w tym mieście, zanim Josef Krofta został dyrektorem artystycznym teatru w 1971 roku.
Później dołączyła do Praskiego Instytutu Teatralnego (Divadelní ústav) jako specjalistka zajmująca się współczesnym czeskim teatrem lalek, gdzie przygotowywała publikacje na temat czeskiego lalkarstwa. Jest główną autorką artykułów poświęconych czeskiemu teatrowi lalkowemu w internetowej, trójjęzycznej Światowej Encyklopedii Sztuki Lalkarskiej UNIMA (wepa.unima.org) oraz była redaktorką pierwszego wydania publikacji Czeski teatr lalek wczoraj i dziś. W 2019 roku napisała książkę UNI...CO? UNIMA, poświęconą powstaniu i późniejszej historii UNIMA. Opracowała również koncepcję tworzenia wystaw czeskiego teatru lalek w kraju i za granicą, z których najważniejszą jest „Strings Attached: the Living Tradition of Czech Puppets”, która została otwarta w Columbus Museum of Art w Ohio w Stanach Zjednoczonych w 2013.
Zaraz po studiach Nina Malíková została nauczycielką w DAMU na Wydziale Teatru Lalek, a później na Wydziale Teatru Alternatywnego i Lalkarstwa (Katedra alternativního a loutkového divadla), gdzie od tamtej pory wykłada historię czeskiego i światowego teatru lalek. W latach 1998-2016 była asystentką literacką w Teatrze Lalek Lampion (Divadlo Lampion) w Kladnie w środkowych Czechach. Jako wykładowca czeskiego teatru lalek brała udział w wielu międzynarodowych warsztatach i seminariach w Europie (Francja, Belgia, Niemcy, Hiszpania) i poza Europą (m.in. w Kanadzie i Korei Południowej).
Jej naukowy wkład w czasopisma teatralne, nie tylko w dziedzinie teatru lalek, trwa do dziś, zarówno w Czechach jak i za granicą, w szczególności w czasopiśmie Loutkář (Lalkarz), którego była redaktorem, a później redaktorem naczelnym (1993-2015).
Nina Malíková tłumaczy dramaty i literaturę fachową z języka francuskiego na język czeski (np. Charles Magnin – History of Puppet Theatre in Europe, 2005, 2010).
Nina Malíková kontynuuje dzieło swojego ojca, Jana Malíka, znanego czeskiego pisarza, dramaturga, teoretyka, reżysera sztuk dla teatru lalek i wieloletniego sekretarza generalnego UNIMA, którego wkład w dziedzinie historii teatru lalek, krytyki teatralnej i dziennikarstwa, a także jego wizja organizacyjna UNIMA oraz zarządzanie i rozwój współczesnego czeskiego teatru lalek mają ogromne znaczenie i wpływają na dalszy jego rozwój.
Nina Malíková
Graduate of the Faculty of Philosophy at Charles University (Univerzita Karlova) in Prague, specialising in the history and theory of theatre. After her studies, Nina Malíková worked as an assistant artistic director and literary assistant in the theatres of Hradec Králové and Prague, where she met important personalities of Czech theatrical life: in Hradec Králové, she collaborated with director Miroslav Vildman, who shaped the early years of DRAK Theatre (Divadlo DRAK) in that city before Josef Krofta became the theatre’s artistic director in 1971.
She later joined the Prague Theatre Institute (Divadelní ústav) as a specialist in contemporary Czech puppet theatre, where she prepared publications on the nation’s puppetry. She is the principal author of articles representing Czech puppet theatre in UNIMA’s online trilingual World Encyclopedia of Puppetry Arts (see: wepa.unima.org), and was the editor of the first edition of the publication, Czech Puppet Theatre Yesterday and Today. In 2019, she authored the book, UNI...WHAT? UNIMA, dedicated to the founding and subsequent history of UNIMA. She also developed the concept of creating exhibitions of Czech puppet theatre, both at home and abroad, the most important being "Strings attached: the Living Tradition of Czech Puppets", which opened at the Columbus Museum of Art in Ohio, the United States, in 2013.
Immediately after her studies, Nina Malíková became a teacher at the DAMU School of Dramatic Arts in the department of puppet theatre and later in the department of alternative theatre and puppetry (Katedra alternativního a loutkového divadla), where she has since been a lecturer in the history of Czech and world puppet theatre. From 1998 to 2016 she was a literary assistant at the Lampion Puppet Theatre (Divadlo Lampion) in Kladno, Central Bohemia. As a lecturer on Czech puppet theatre, she has participated in many international workshops and seminars in Europe (France, Belgium, Germany, Spain) and other countries (including Canada and South Korea).
Her scholarly contributions to theatre magazines, not only in the field of puppet theatre, continues to this day, both in the Czech Republic and abroad, in particular, with the magazine Loutkář (The Puppeteer), of which she was its editor and later the publication’s editor-in-chief (1993-2015). Nina Malíková translates plays and professional literature from French into Czech (for example, Charles Magnin - History of Puppet Theatre in Europe, 2005, 2010).
Nina Malíková continues the work of her father, Jan Malík, renowned Czech author, dramaturge, theoretician, director of plays for the puppet theatre, and long-time General Secretary of UNIMA, whose contribution to the field of puppet theatre history, to theatre criticism and journalism, as well as his organisational vision for both UNIMA and the management and development of contemporary Czech puppet theatre, is significant and influential.
