Repertuar Białostockiego Teatru Lalek wzbogacił się w 2018 roku o 6 premierowych spektakli, w tym 4 dla dzieci oraz 2 dla widzów dorosłych i młodzieży. Sezon otworzyliśmy premierą polskiej wersji „Onego” Marty Guśniowskiej w reż. Jacka Malinowskiego - spektaklu powstałego w ramach projektu „Deus ex Machina”. Później zaprosiliśmy Państwa w szaloną pogoń za „Słomkowym kapeluszem” w reż. Pawła Aignera, by następnie udać się do najmniejszej wioski na świecie, gdzie na najmłodszą Publiczność czekał „Karmelek” Marty Guśniowskiej w reż. Roksany Miner. Jesień przywitała nas premierą „Teatru cieni Ofelii” w reż. Katy Csató - opowieść o malutkiej osóbce o wielkim sercu, otwartym na wszystkich tych, którzy potrzebują przyjaciół. Kolejna premiera w BTL to „Little shop of horrors” w reż. Michaela Vogla - przerażająco śmieszna komedia oparta na broadwayowskim musicalu autorstwa Howarda Ashmana i Alana Menkena. Ostatnią premierą są „Obrazki z wystawy” w reżyserii Jacka Malinowskiego - spektakl-eksperyment, będący próbą przełożenia na język teatru utworu Modesta Musorgskiego.
Wartość artystyczną najnowszych produkcji BTL potwierdzają liczne pozytywne recenzje:
„(…) Spektakl, mimo że został zrealizowany w konwencji teatru lalkowego, wcale nie jest skierowany wyłącznie do najmłodszych widzów. Jego filozoficzno-refleksyjnym wydźwiękiem dotyczącym przemijania zachwycą się również dorośli. Na szczególną uwagę zasługuje kreacja aktorska Ryszarda Dolińskiego, który zachwyca swoim warsztatem nie tylko aktora lalkarza, ale także aktora dramatycznego. Na całokształt składają się ponadto klimatyczna, podkreślająca akcję muzyka, nienachalne projekcje multimedialne oraz pasujące do poetyckiej całości kostiumy i scenografia.” recenzja spektaklu „Ony”, Komisja Artystyczna Programu Teatr Polska 2018 r.
„(…) To klasyczna komedia omyłek, wodewil, farsa oraz operetka. W przedstawieniu znajdziemy bowiem wszystko to, co teatr współczesny nieświadomie zarzucił, zapominając, że groteska i ironia, połączone z błyskotliwą grą aktorską, doskonałymi dialogami i sceniczną energią to przepis na sukces. (…) Nic tylko oglądać i wzdychać z zachwytu.” Dominik Sołowiej, recenzja spektaklu „Słomkowy kapelusz”, Dziennik Teatralny, 11 kwietnia 2018 r.
„(…) Magia teatru działa bez względu na wiek? Ano działa – kiedy nadchodzi kres życia Ofelii, ona z ufnością i wiarą rusza w stronę światła. I tak samo widzowie – ci dorośli, i ci z dziećmi co najmniej sześcioletnimi mogą śmiało ruszać na kolejne spektakle do Białostockiego Teatru Lalek. W 45 minutach zobaczą całe życie tytułowej Ofelii i wiele teatralnych technik zastosowanych na bardzo wysokim poziomie.” Jerzy Doroszkiewicz, recenzja spektaklu „Teatr cieni Ofelii”, Kurier Poranny, 30 września 2018 r.
„(…)Takiego spektaklu jeszcze na scenie Białostockiego Teatru Lalek nie było. (…) „Little shop of horrors” ma urok musicalowych produkcji, jednocześnie sporą dozę scenicznej makabreski, a wszystko to jest podlane pastiszowym sosem. Aktorzy śpiewają, tańczą i grają po kilka postaci. Zachwycają zarówno solo, jak i w scenach zbiorowych, które wymagają od nich ogromnej precyzji. (…) Ten spektakl to prawdziwe wydarzenie. Można się cieszyć, że w Białymstoku powstają takie produkcje.” Anna Dycha, recenzja spektaklu „Little shop of horrors”, BiałystokOnline.pl, 6 grudnia 2018 r.
„(…) Jak wyczarować takie muzyczne obrazki jak „Taniec kurcząt w skorupkach”?, „Chatkę na kurzej stopce”? „Gnom”? „Przekupka”? „Zamek”? Aktorki to potrafią: dwoją się i troją, przemykają między ramami, tworzą postaci z niczego. Oto dłoń, łokieć, nadgarstek… i już mamy ciekawskiego kurczaka próbującego się wydostać ze skorupki. Nie ma tu efektów specjalnych, jest czysty talent animacyjny i przepiękna muzyka, której rytmowi poddane jest wszystko, co dzieje się na scenie. (...) Po „Obrazkach z wystawy” aż chciałoby się na noc zostać w muzeum, schować za kotarą i patrzeć. Co też będzie się działo?” Monika Żmijewska, recenzja spektaklu „Obrazki z wystawy”, Gazeta Wyborcza Białystok, 4 stycznia 2019 r.
Ten rok obfitował też w zaproszenia na polskie i zagraniczne festiwale oraz pokazy gościnne. Dzięki nim dotarliśmy do tysięcy nowych widzów - od Sejn aż po Shenzhen w dalekich Chinach.
„Bajka o rybaku i rybce”, „Cyber Cyrano”, „Czerwony Kapturek”, „Faza REM Phase”, „Historia Księcia H.”, „Karmelek”, „Karnawał zwierząt”, „Kukuryku na patyku”, „Lenka”, „Ony”, „Palko”, „Puszczańskie opowieści”, „Słoń i kwiat”, „Straszna piątka”, „Śluby panieńskie” - Bańska Bystrzyca (Słowacja), Ełk, Gdańsk, Grajewo, Gródek, Hajnówka, Katowice, Kijów (Ukraina), Kragujevac (Serbia), Kraków, Lipsk (Niemcy), Olecko, Olsztyn, Opole, Poznań, Pilzno (Czechy), Rzeszów, Sejny, Shenzhen (Chiny), Skopje (Macedonia), Solniki, Suwałki, Toruń, Wrocław, Zamość - to tytuły spektakli i miasta, w których w 2018 roku prezentował się Białostocki Teatr Lalek.
Wiosną zespół BTL wziął udział w Festiwalu Halabardy w Olsztynie oraz 20. Międzynarodowym Festiwalu Lalkarskim "Golden Sparkle" (Zlatna Iskra) w Kragujevacu (Serbia), skąd wrócił z nagrodą aktorską dla Zbigniewa Litwińczuka za rolę „Rybaka”.
Na przełomie maja i czerwca 2018 r. w ramach ministerialnego projektu „China BTLscope” promowaliśmy polską sztukę lalkarską w Chinach. Była to już 5 prezentacja spektakli BTL w Państwie Środka. Na zaproszenie Amber Parent-Child Micro Theatre pokazaliśmy 3 spektakle z bieżącego repertuaru: „Lenka”, „Palko” i „Karnawał zwierząt”. Pokazom towarzyszyły działania edukacyjne: interaktywny „Teatralny L²” oraz gry i zabawy ruchowo-taneczne. Wizyta w Shenzhen okazała się sukcesem - zaowocowała kolejnymi zaproszeniami do Chin.
Ponadto w czerwcu spektakle BTL można było oglądać podczas 5. edycji Przeglądu Nowego Teatru dla Dzieci we Wrocławiu, 33. edycji Międzynarodowego Festiwalu Lalek i Teatru Alternatywnego w Pilźnie (Czechy) a także Festiwalu Teatrów Ożywionej Formy „Maskarada”, gdzie Jury Festiwalu przyznało wyróżnienie zespołowi BTL za spektakl „Karmelek”.
We wrześniu Jury Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Lalek „pUPpet” w Kijowie (Ukraina) przyznało twórcom spektaklu „Ony” specjalną nagrodę za „poruszanie ważnych problemów społecznych za pomocą ekspresyjnych środków teatru lalek”. A już w listopadzie „Ony” wyruszył w trasę w ramach programu „Teatr Polska” odwiedzając Ełk, Grajewo, Gródek, Hajnówkę, Sejny, Solniki i Suwałki.
W październiku zespół BTL wziął udział w prestiżowych festiwalach, m.in. Festiwalu Bábkarska Bystrica TOUR 2018 w Bańskiej Bystrzycy (Słowacja), Międzynarodowym Festiwalu Lalkarskim FENER 2018 w Skopje (Macedonia), 13. edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Lalek KATOWICE – DZIECIOM oraz XXV Międzynarodowym Festiwalu Teatrów Lalek SPOTKANIA w Toruniu, podczas którego Jury przyznało nagrodę za najlepszą reżyserię dla Marii Żynel za inscenizację „Strasznej piątki”. Poznańska publiczność miała też okazję zobaczyć gościnne pokazy koprodukcji BTL i Grupy Coincidentia „Słoń i kwiat”. Spektakl był także grany w ramach 2. edycji festiwalu Mała Boska Komedia w Krakowie.
Uzupełnieniem repertuarowej oferty BTL był szereg przedsięwzięć, które cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. Już po raz piąty uczestniczyliśmy w Festiwalu „Wschód Kultury/Inny Wymiar”, goszcząc na deskach BTL znakomite spektakle z Polski i świata.
W ramach nurtu profesjonalnego 9. Międzynarodowego Festiwalu Szkół Lalkarskich Lalka-Nie-Lalka gościliśmy uznanych twórców teatru lalek z całego świata, w tym z Francji, Norwegii, Grecji, Słowenii, Słowacji, Izraela i Polski. Na zakończenie Festiwalu Teatr świętował jubileusz 65-lecia działalności. Podczas uroczystości zaprezentowano krótkometrażowy film animowany „BTLoskop” poświęcony historii i twórcom BTL, a także wręczono m.in. medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” przyznawane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Odznaki Honorowe Województwa Podlaskiego.
Kontynuowaliśmy działalność wydawniczą (kolejna pozycja książkowa z serii „Nasz BTL”), wystawienniczą (5 wystaw), a także edukacyjną. Dużą popularnością cieszyły się comiesięczne czytania bajek autorstwa Marty Guśniowskiej czy zwiedzanie Piwnicy Lalek. Oprócz spotkań z twórcami, zapraszaliśmy do udziału w lekcjach teatralnych, zajęciach plastycznych a także warsztatach „Alfabet Teatru”.
Po raz kolejny BTL uczestniczył w ogólnopolskich działaniach kulturalnych, m.in. akcji „Bilet do teatru za 300 groszy” (w ramach obchodów Dnia Teatru Publicznego), „Narodowym czytaniu „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego”, „Nocy Muzeów”, a także ważnych wydarzeniach o charakterze lokalnym (m.in. Festiwal Literacki „Na pograniczu kultur”, „Tydzień Dziecka”, „Festiwal Książki Artystycznej dla Dzieci”). Teatr był też współorganizatorem XXVII Konkursu Recytatorskiego im. Adama Mickiewicza "Kresy 2018" dla Polaków z Zagranicy. Oczywiście to nie wszystkie wydarzenia, które odbyły się w mijającym roku w BTL.
Ważnym działaniem było zakończenie modernizacji Małej Sceny BTL. Dzięki środkom z budżetu Miasta Białegostoku widzowie zyskali komfortowe warunki do oglądania spektakli (klimatyzacja, wygłuszenie sceny, sprzęt akustyczny), zaś scena – profesjonalną kratownicę i system kulis.
Ponadto z końcem roku Stowarzyszenie „POLUNIMA Polski Ośrodek Lalkarski” na swoją siedzibę wybrało Białostocki Teatr Lalek.
Aż 23 nagrody i wyróżnienia w 2018 roku otrzymali zespołowo lub indywidualnie członkowie zespołu artystycznego Białostockiego Teatru Lalek. Cieszy nas każdy wyraz uznania otrzymany zarówno od grona profesjonalistów, jak również od publiczności, w tym:
8 Medali „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” przyznanych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego: Alicji Bach (srebrny medal), Krzysztofowi Pilatowi, Iwonie Szczęsnej, Marii Rogowskiej, Arturowi Dwulitowi, Mirosławowi Janczukowi, Grażynie Kozłowskiej oraz Jackowi Malinowskiemu (brązowe medale),
3 Odznaki Honorowe Województwa Podlaskiego dla Adama Zielenieckiego, Krzysztofa Pilata oraz Wojciecha Szelachowskiego,
Nagroda Aktorska dla Zbigniewa Litwińczuka za rolę tytułowego Rybaka w spektaklu „Bajka o rybaku i rybce” podczas 20. Międzynarodowego Festiwalu Lalkarskiego "Golden Sparkle" (Zlatna Iskra) w Kragujevacu (Serbia),
Nagroda Artystyczna Prezydenta Miasta Białegostoku w kategorii artystycznej dla Andrzeja Beyi Zaborskiego za całokształt twórczości,
Wyróżnienie dla zespołu spektaklu „Karmelek” (Alicja Bach, Paweł Sławomir Szymański, Mirosław Janczuk i Maciej Zalewski) od Jury Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Ożywionej Formy „Maskarada. Bliżej 2018” w Rzeszowie,
Nagroda Specjalna przyznana twórcom spektaklu „Ony” przez Jury Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Lalek „pUPpet” za „poruszanie ważnych problemów społecznych za pomocą ekspresyjnych środków teatru lalek",
Nagroda za Najlepszą Reżyserię dla Marii Żynel od Jury 25. Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Lalek „Spotkania” za inscenizację „Strasznej Piątki”,
Wyróżnienia przyznane przez krytyków portalu „Teatr dla Wszystkich” dla twórców spektaklu „Straszna Piątka” w dwóch kategoriach: najlepszy reżyser - Maria Żynel oraz najlepsza żeńska rola drugoplanowa - Ewa Żebrowska,
Wyróżnienie dla Barbary Muszyńskiej-Piecki od Kapituły Nagrody Rady Miasta Białystok „Kulturalne Gryfy” za całokształt twórczości,
Specjalna Nagroda dla Marty Guśniowskiej podczas 24. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej za tekst „Marvin”,
Wyróżnienie w 25. Ogólnopolskiej Nagrodzie Literackiej im. Kornela Makuszyńskiego dla Marty Guśniowskiej za książkę „A niech to gęś kopnie”,
Nagroda im. Ferdynanda Wspaniałego za książkę „A niech to gęś kopnie” dla Marty Guśniowskiej - autorki Najlepszej Polskiej Książki dla Dzieci,
Stypendium artystyczne Prezydenta Miasta Białegostoku „Młodzi Twórcy” dla Magdaleny Dąbrowskiej.
Ponadto Białostocki Teatr Lalek znalazł się wśród finalistów XIV edycji nagrody Marszałka Województwa Podlaskiego – Podlaskiej Marki Roku, otrzymując nominację w kategorii „Kultura”.
Niewątpliwie 2018 rok był czasem wytężonej pracy całego zespołu Białostockiego Teatru Lalek. Najlepiej świadczą o tym poniższe liczby:
zagraliśmy 36 tytułów z bieżącego repertuaru podczas 550 pokazów, które obejrzało 55 tysięcy widzów,
frekwencja na scenach BTL wyniosła 92 %,
zrealizowaliśmy 6 premier,
zdobyliśmy 23 nagrody i wyróżnienia zespołowe i indywidualnie,
z naszej oferty skorzystało ponad 106 tysięcy osób!
